رضا شاه پهلوی در تاریخ معاصر ایران
شنبه, ۲۱ بهمن ۱۳۹۶، ۱۱:۴۶ ق.ظ
به طور مسلم رضا شاه پهلوی در تاریخ معاصر ایران نقش بسیار مهمی را ایفا کرده است ولی سوال این است که آیا این نقش مثبت بوده است یا منفی؟ از لحاظ سیاسی شاید براندازی سلسه قاجار چندان تحول عظیمی در تاریخ ایران به حساب نیاید چراکه رضاه شاه نیز تا حد بسیاری پیرو همان روش سلطنت پادشاهان قاجار بوده و حتی میتوان گفت که وی روند حرکت جامعه به سوی دموکراسی را که در اواخر دوره قاجار توسط مشروطهخواهان آغاز شده بود را به تاخیر انداخته و حتی متوقف ساخت ولی از دیگر لحاظ همچون اجتماعی، اقتصادی، امنیتی و غیره رضاشاه پایهگذار تحولات عظیمی در جامعه بوده است و نقش بسزایی در سوق دادن جامعه ایرانی به سوی مدیرنیته داشته است.
سوال اینجاست که آیا جامعه ایرانی نیازمند چنین تحولاتی بوده است؟ آیا این تحولات را میتوان مخرب فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی نیز دانست؟ البته با کنکاشی در برخی از اقدامات رضا شاه همچون کشف حجاب میتوان چنین نتیجه گرفت که این اقدامات در روند حرکتی جامعه ایران به سمت مدرنیته همچون همان روند مظروطه خواهی با افزایش روابط بین ایران و کشورهای اروپایی در زمان قاجار نیز وجود داشته و شاید حتی برخی از این تحولات بدون حضور رضا شاه نیز در جامعه رخ میداد ولی مسلما حرکتی چکشی رضا شاه به این روند سرعت بسیاری داد و حس تجددخواهی وی در سطح جامعه نه فقط در دربار به مراتب از پادشاهان قاجار بیشتر بوده است.
به هر تقدیر به نظر میرسد که نیاز است که بدون تعصب و پیشداوری اقدامات رضا شاه مورد بررسی قرار گرفته و جایگاه وی در تاریخ معاصر ایران مشخص گردد، به نظر من اگر رضا شاه در دوره حساس تاریخی خود به مردمسالاری یا همان دموکراسی در ایران اهمیت بیشتری میداد و در حفظ و حتی گسترش برخی از اصول فرهنگ ایرانی و اسلامی کوشش میکرد، وی را میتوانستیم از بزرگترین افراد تاریخ ایران به حساب آوریم.
۹۶/۱۱/۲۱