ﺍﺧﺘﻼﻑ علمایﺍﺻﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﺍﺧﺒﺎﺭﻱ درچیست؟
يكشنبه, ۲ آبان ۱۳۹۵، ۰۹:۱۸ ب.ظ
ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻋﻬﺪ ﺻﻔﻮﻱ، ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﻭ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﻫﻢ ﺟﺪﺍ ﺑﻮﺩﻧﺪ : ﺻﻮﻓﻴﺎﻥ ﻭ ﻣﺘﺸﺮﻋﺎﻥ ﺷﻴﻌﻲ، ﺍﺯ ﻗﺮﻧﻬﺎ ﭘﻴﺶ، ﻣﻴﺎﻥ ﺻﻮﻓﻴﺎﻥ ﻭ ﻣﺘﺸﺮﻋﺎﻥ، ﻣﺸﺎﺟﺮﺍﺕ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺍﻱ ﻭ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ، ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﻟﻌﻦ ﻭ ﺗﻜﻔﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﺍﺩﻧﺪ . ﻭﻟﻲ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺻﻔﻮﻳﺎﻥ، ﻛﻪ ﺗﺼﻮﻑ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺿﻌﻒ ﻧﻬﺎﺩ ﻭ ﺗﺸﻴﻊ،ﺭﺳﻤﺎً ﺑاﺣﻤﺎﻳﺖ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﺻﻔﻮﻱ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻴﺮﻭ ﻭ ﺭﻭﻧﻖ ﻳﺎﻓﺖ، ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ ﻣﺘﺸﺮﻋﺎﻥ ﺷﻴﻌﻲ ﺑﺮ ﻣﺘﺼﻮﻓﺎﻥ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﻣﻴﺎﻥ ﺳﺮﺍﻥ ﺷﻴﻌﻲ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺷﺪ . ﺍﻳﻦ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﻭ ﻳﻚ ﺯﺑﺎﻧﻲ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺘﺸﺮﻋﺎﻥ ﺷﻴﻌﻲ ﺯﻳﺎﺩ ﺩﻭﺍﻡ ﻧﻴﺎﻭﺭﺩ، ﻳﻌﻨﻲ، ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﺮﺍﺽ ﺻﻔﻮﻳﺎﻥ، ﻛﻪ ﺣﺎﻣﻲ ﺗﺸﻴﻊ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻗﺮﻥ ﺩﻭﺍﺯﺩﻫﻢ ﻫﺠﺮﻱ، ﻣﻴﺎﻥ ﻓﻘﻬﺎﻱ ﺷﻴﻌﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻓﺮﻋﻲ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺍﻓﺘﺎﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺻﻒ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ : 1 - ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ « ﺍﺻﻮﻟﻴﻮﻥ » 2 - ﺩﺳﺘﻪ ﺍﻱ بنام« ﺍﺧﺒﺎﺭﻳﻮﻥ » ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺩﺳﺘﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ موردطعن ولعن قرارمیﺩﺍدند؛ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺁﻗﺎ ﺑﺎﻗﺮ ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺭﺋﻴﺲ ﺍﺻﻮﻟﻴﻬﺎ ﺑﻮﺩ، ﺷﻴﺦ ﻳﻮﺳﻒ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺘﺎﺏ ﺣﺪﺍئق الشیعه ﺭﺍ، ﻛﻪ ﻣﺪﺍﻓﻊ ﺍﺧﺒﺎﺭﻳﻬﺎ ﺑﻮﺩ، ﻣﺮﺩﻭﺩ ﻭ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻡ ﺷﻴﻌﻪ ﺷﻤﺮﺩ . ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﻭﺩﺳﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺷﺪﺕ ﻳﺎﻓﺖ.ﻣﻴﺮﺯﺍﻣﺤﻤﺪﻧﻴﺸﺎﺑﻮﺭﻱ ﺭﺍ ﺑﺠﺮﻡ ﺍﺧﺒﺎﺭﻱ ﺑﻮﺩﻥ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻛﺎﻇﻤﻴﻦ ﻛﺸﺘﻨﺪ. [ 1 ]
ﺍﺻﻮﻟﻴوﻥ، ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻓﺮﻋﻲ، ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺻﻮﻝ ﻋﻘﻠﻴﻪ ﺭﺍ، ﻛﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺯ : « ﺍﺻﻞ ﺑﺮﺍﺋﺖ » ، « ﺍﺻﻞ ﺍﺳﺘﺼﺤﺎﺏ » ، « ﺍﺻﻞ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ » ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻲ ﺑﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺧﺒﺎﺭ ﻭ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻗﻴﺪﻫﺎﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺎﻧﻨﺪ : ﻗﻴﺪ ﺗﻮﺍﺗﺮ ﻭ « ﺍﺟﻤﺎﻉ » ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ . ﻭﻟﻲ ﺍﺧﺒﺎﺭﻳﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺗﻌﺼﺐ ﻭ ﺍﺣﺘﻴﺎﻁ ﻣﻲ ﺭﻓﺘﻨﺪ . ﻣﺒﻨﺎﻱ ﻛﺎﺭﺷﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺧﺒﺎﺭ ﻭ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺑﻮﺩ، ﻛﻪ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺧﺒﺮ ﻭ ﺣﺪﻳﺚ ﺭﺍ، ﺑﺮ ﺍﺻﻮﻝ ﻋﻘﻠﻴﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺮﺩﻥ ﺍﺻﻮﻝ ﻋﻘﻠﻴﻪ ﺳﺨﺖ ﺩﻭﺭﻱ ﻣﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ . ﻋﻤﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺍﺧﺒﺎﺭﻳﻮﻥ ﺑﺎ ﺍﺻﻮﻟﻴﻮ ﻥ ﺩﺭ«ﺷﺒﻬﺎﺕ ﺣﻜﻤﻴۀ ﺗﺤﺮﻳﻤﻴﻪ » ﺑﻮﺩ،ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎﻱ ﺍﺻﻮﻝ ﻓﻘﻪ ﺭﺟﻮﻉ ﻛﺮﺩ.[ 2 ]
ﺍﻳﻦ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺭﻭﺯﺑﻪ ﺭﻭﺯ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺩﺍﺭﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﻗﺮﻥ ﺩﻭﺍﺯﺩﻫﻢ ﻭ ﺍﻭﺍﻳﻞ ﻗﺮﻥ ﺳﻴﺰﺩﻫﻢ ﻫﺠﺮﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺷﺪﺕ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩ . ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﺯﻣﺎﻥ، ﺟﻨﺎﺏ ﺷﻴﺦ ﺍﺣﻤﺪ ﺍﺣﺴﺎﺋﻲ ﭘﺎ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺎﺯﻩ ﺍﻱ (شیخیه)ﺑﻪ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺍﺻﻮﻟﻲ ﻭ ﺍﺧﺒﺎﺭﻱ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ، ﺍﻳﻦ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻣﺒﺪﻝ ﺷﺪ ﺑﻪ « ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻣﺘﺸﺮﻋﻪ ﻭ ﺑﺎﻻﺳﺮﻱ » .
منابع:
[ 1 ] ﻣﺪﺭﺳﻲ ﭼﻬﺎﺭ ﺩﻫﻲ : ﺷﻴﺨﻴﮕﺮﻱ ﻭ ﺑﺎﺑﻴﮕﺮﻱ، ﭼﺎﭖ ﺗﻬﺮﺍﻥ 4 ﭖ 1354 ﻩ . ﺹ .22
[ 2 ] ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ : ﺭﺳﺎﻳﻞ ﺷﻴﺦ ﺍﻧﺼﺎﺭﻱ، ﻭ ﻛﻔﺎﻳﺔ ﺍﻻﺻﻮﻝ ﺁﺧﻮﻧﺪ ﺧﺮﺍﺳﺎﻧﻲ، ﺝ 2
۹۵/۰۸/۰۲