این هم شاه ما با این سفر فرنگش!

ناصرالدین شاه در سفرنامه سفر دومش به فرنگستان توقفی در ورشو داشته و این طور نوشته است: (ص 112)

در ورشو توقف شد. صبح که برخاستم هوا ابر و باران شدید مى‏آمد، ناهار خورده بعد از ناهار پیاده قدرى در باغ و خیابانها گشتیم الى نارنجستان و باغچه‏هاى نزدیک عمارت بلودر رفتم، ... حاکم ورشو منزلش آنجاست این عمارت هم از قدیم است و از بناهاى پادشاهان قدیم لهستان است، عمارت کوچکى است. .... همه جا سبز است، هواى گیلان و مازندران را دارد. ... باغ عامه بسیار خوبى در شهر بود، رفتم آنجا گردش کردیم حوض داشت، فواره بزرگى داشت. آبش خیلى مى‏جست باغ کم‏عرض طولانى است. درختهاى قوى سبز، زمین، چمن خیابانهاى خوب، مردم از زن و مرد زیاد مى‏گشتند. این شهر زنهاى بسیار خوشگل دارد... بعد از گردش معاودت به عمارت شد. الحمد لله تعالى شب را در ساعت هشت بعد از ظهر رفتم تماشاخانه، سپهسالار و سایرین بودند. ... سپهسالار و حاکم پیش ما نشستند، باله بود، بسیار خوب بازى درآوردند و رقاصه ها ى پولونیز بسیار بسیار خوشگل داشت، خوب رقصیدند، رقاص اول اینجا مثل مال مسکو و پطر لاغر و بدگل بود، قونسول فرانسه که در اینجاست و ریش توپى سیلندرى دارد و به ایلخانى بسیار شبیه است، عشق به این رقاص اول دارد... چهار نفر دختر که از یک خانواده و خواهر بودند در آخر قطار لژ ما نشسته بودند، مادرشان مرده است، پدر دارند، صاحب دولت هستند، دخترها شوهر نرفته‏اند، به میل خودشان زندگى مى‏کنند، قباى آسمانى رنگ هر چهار نفر پوشیده بودند، ساعدها و سینه‏ها باز مثل حورى و بهشت نشسته بودند، چشم ما که به آنها افتاد دیگر دوربین را برنداشتیم، بطورى که خودشان هم فهمیدند و غمزات غریب مى‏کردند. «سیر نمى‏شود نظر بس که لطیف منظرى» در حق اینها شیخ [سعدى‏] مرحوم گفته است‏. خلاصه الى آخر به تماشاى آنها گذشت و الى صبح افسوسها خورده شد. بعد از اتمام برخاسته با کمال اندوه به منزل آمدیم و شام خورده خوابیدم.

زنهای شهر لینتس اطریش از نگاه ناصرالدین شاه:
در شهر linzکالسکه ها ایستادند . عجب زنهایی دارد این مملکت که در هیچ جای دنیا دیده نشده است ، دیگر حسن و قشنگی و مقبولی از مملکت نمسه ( اطریش ) بالاتر در جایی نیست . آدم این زنها را می دید بی اختیار دیوانه می شد . خلاصه بر پدر شان لعنت که همه را دیوانه کردند آنقدر زن خوشگل سر راهها دیده شد که به حساب نمی آید ، معرکه غریبی بود ..... این قدر زن خوشگل نمی دانم از کجا آمده است . لااله الالله.

(ر.ک . - روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر اول فرنگستان ، به کوشش فاطمه قاضیها( تهران، سازمان اسناد ملی ایران, )1377. ص289