چرا شیعه بنیادگرا نمی شود؟

🔹در تشیع به دلیل اختلاف در منظر دینی – سیاسی با اسلام رسمی و دولتی دوران خلفای اموی و عباسی، تسامح و رواداری در برابر اندیشه‌های بیگانه و دگراندیشان و غیرمسلمانان ریشه دارتر بوده است.
🔹در تشیع جهاد تنها در شکل دفاع در برابر تجاوز دشمن توجیه بردار است و «کفر کافران» توجیه کننده جهاد بر ضد آنان نیست.
🔹خرد گرایی و عنصر اجتهاد که در نظام حقوقی و الهیات شیعی به رسمیت شناخته شده، نوسازی و نواندیشی را در فقه و کلام هموارتر کرده است.
🔹در تشیع امامی گرچه در موضوع «امامت دینی» که مقوله‌ای کاملا دینی است، شورا معتبر نیست ولی بیشتر فقهای شیعه در مسئله حکومت به رای مردم در تعیین سرنوشت، به نحوی از انحاء دست کم در دوره غیبت امام زمان تاکید می کنند.
🔹دگراندیشی در تشیع زمینه طبیعی تری داشته است و برخلاف اسلام سنی، برخورد با دگراندیشی همواره در چارچوبهای تنگ حقوقی و بر اساس آموزه سنت/بدعت محدود نمی شده است.

حسن انصاری، عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات عالی دانشگاه امریکایی پرینستون در یادداشتی به تبیین سؤال فوق پرداخت.