نامۀتاریخی آیت الله کاشانی به دکترمصدق یک روز قبل از کودتا 27 مرداد32از نظر اعتبار در چه سطحی است؟

نامه ۲۷ مرداد ۱۳۳۲ منسوب به آیت‌الله کاشانی به دکتر مصدق بحث‌انگیز است و من شخصاً نمی‌توانم نظر قطعی بدهم. کاشانی طی این نامه‌ به مصدق می‌گوید که وقوع یک کودتا در تهران توسط زاهدی حتمی است و بهتر است با دیپلماسی کنار برود. مصدق پاسخ می‌دهد مستظهر به پشتیبانی ملت هستم. مظفر بقایی در بازجویی می‌نویسد: «کاشانی هم از کودتا باخبر بود و موافق آن.» اگر این گفته بقایی صحیح باشد نامه جعلی است. همایون کاتوزیان نامه را درست می‌داند بویژه از آنرو که هیچ کس نمیتواند پاسخ مصدق را به این زیبایی جعل کند: «مرقومه حضرت آقا بوسیله آقای حسن آقا سالمی زیارت شد. اینجانب مستظهر به پشتیبانی ملت ایران هستم. والسلام. دکتر محمد مصدق.» نامه ظاهراً به دستخط کاشانی است ولی جواب مصدق تایپ شده و روی کاغذ نخست‌وزیری و بدون شماره و تاریخ سال است. (فقط ۲۷ مرداد مندرج است) و امضای مصدق را دارد. مصدق در حاشیه باید جواب می‌نوشت و طبق رویه با دستخط. ایرج افشار ایراد می‌گیرد که چرا جواب مصدق در دفتر نخست‌وزیری ثبت نشده و شماره نخورده. پاسخ مدافعان نامه این است که دکتر مصدق رعایت نمی‌کرد و نمونه آن تأمین‌نامه‌ای است که به حسین خطیبی داده است. ایراد دیگر این است که ناصر قشقایی در تهران نبود. همانطور که کاتوزیان تذکر داده خلط نام خسرو قشقایی و ناصر قشقایی فراوان صورت گرفته است. لازم به توضیح است که نظر کاتوزیان درباره نامه فوق را در ترجمه فارسی کتاب کاتوزیان سانسور کرده‌اند (انتشارات رسا). بحث خیلی مفصل است و خودم ترجیح می‌دهم نظر قطعی ندهم ولی احتمال جعلی بودن نامه را قوی می‌دانم بویژه در فضای روزهای منجر به کودتا و انداختن نارنجک به خانه آیت‌الله کاشانی (۱۰ مرداد ۱۳۳۲) که کمترین انگیزه‌ای برای کاشانی در دفاع از مصدق باقی نمی‌گذاشت. زاهدی هم در آن زمان از نظر آیت‌الله کاشانی «شرّ مطلق» نبود و سابقه دوستی داشتند.

منبع:P.FBOOK-Dr.Abdollah Shahbazi