ویژگی‌های دوم خرداد

دوم خرداد به لحاظ پاره‌ای ویژگی‌ها از سایر اتفاقات ملی پس از انقلاب متمایز می‌شود و منظور من از انتخابات ملی انتخابات ریاست جمهوری است که دوم خرداد در بین تمامی آن‌ها به لحاظ توسعه یافتگی ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که ذکر آن‌ها خالی از فایده نیست:

1- رقابت: در دوم خرداد برای اولین بار بود که مساله رقابت مطرح شد چون تا قبل از آن ما در هیچ دوره‌ای رقابت جدی نداشتیم. معتقدم بعد از دوم خرداد بود که سنت رقابت در انتخابات ریاست جمهوری نهادینه شد و قدرت بدون حاشیه به آرامی دست به دست شد.

2- مشارکت: در دوم خرداد مشارکت بسیار بالا رفت به طوری که آن را حماسه نیز نامیدند. منظور از آن این است که در ایران نفس رقابت باعث افزایش مشارکت می‌شود. یعنی هرچه رقابت جدی‌تر، آزادانه‌تر و منصفانه‌تر باشد مشارکت نیز بالا می‌رود. و همین موجب تضمین رابطه دولت و ملت می‌شود.

3- گفتمان‌سازی: انباشت تلاش‌های تئوری در زمینه‌های دینی، سیاست داخلی و خارجی، اقتصادی و فرهنگی و اخلاقی پشتوانه‌ای را برای ایجاد گفتمان اصلاحات فراهم کرد که خود را در برنامه خاتمی نشان داد و حتی تا امروز نیز جاذبه آن برنامه باقی مانده است. به طوری که برخی تلاش می‌کنند تا عناصری از آن را مصادره کنند و بعضی دیگر می‌کوشند تا در آن تجدیدنظر کنند. اما در برابر گفتمان اصلاحات که می‌توان آن را به یک نرم‌افزار تشبیه کرد گفتمان رقیبی وجود نداشت.

4- مظلومیت: با این که گفتمان اصلاحات دل طبقه متخصص را ربوده بود تاثیری روی طبقات محروم نداشت و این طبقات بیشتر از زاویه سیادت و مظلومیت به خاتمی می‌نگریستند و در دوم خرداد احساس می‌کردند که انتخابات منصفانه نیست و به همین خاطر از خاتمی حمایت کردند.

5- خرده قدرت و کلان قدرت: در انقلاب 57 معدن خرده قدرت کشف شد. و امام (ره) آن را مفصل‌بندی کرد. منظور من از خرده قدرت تاثیرگذاری شهروند متفرد است در حالی که کلان قدرت اثرگذاری نهادها و سازمان‌های رسمی است. در دوم خرداد این معدن دوباره کشف شد و این بار یک روحانی دیگر خرده قدرت را تجمیع کرد و به صحنه آورد.

اکنون پس از ذکر این ویژگی‌ها بد نیست به یک پرسش پاسخ بگوییم و آن اینکه آیا دوم خرداد استثنایی بر یک قاعده بود یا خیر؟ به نظر من به دلایلی که مجالش در این‌جا نیست دوم خرداد یک استثنا بود، استثنایی که امکان دارد در آینده به اشکال نوینی خود را بروز دهد و همه را بار دیگر غافلگیر کند.

منبع: سعید حجاریان /ایسنا