مظفرالدین شاه دریک نگاه

توصیف گزاویه پائولی مهماندار مظفرالدین شاه در پاریس(سفر سال۱۹۰۰) از او در کتاب"اعلیحضرت ها" :

...این پادشاه در حقیقت طفلی مسن بود.از یک طرف هیکل درشت و سبیلهای پرپشت و چشمان گرد پر از مهر و شکم گنده و چاقی ظاهر او جلب توجه میکرد و از طرفی دیگر ذهن کهنه پرست و هوش ضعیف او.

از نظر میزان فکر و فهم مظفرالدین شاه حکم یک بچه مدرسه ای دوازده ساله را داشت و درست همان تعجب و سادگی و کنجکاوی که به چنین طفلی دست میدهد او را دست میداد.

سرگرمی او همیشه چیزهای کوچک بی اهمیت بود و تنها به همین قبیل اشتغالات توجه میکرد و غیر اینها بچیزی دیگر دلخوش نمیشد.

طبیعتی بسیار ملایم و خیرخواه داشت ولی بینهایت ترسو بود.گاهی در بذل و بخشش راه افراط میرفت.

بینهایت درجه بوالهوس و بهانه گیر بود اما در این هوسرانیها به ازار کسی رضا نمیداد.به جان خود بسیار علاقه داشت....در تکلم فرانسه بسیار عاجز بود و به اصطلاح ما به فرانسه ای حرف میزد که ما به ان زبان سیاهان میگوییم....

به اسانی از هر چیزی میترسید و بوضع غریبی هم دچار وحشت میشد.همیشه یک طپانچه پر در جیب شلوار داشت ولی هیچوقت نشده بود که انرا خالی کند...

راحت خود را نیز بی اندازه دوست میداشت و از هرچه موجب تهییج یا تاثر او میگشت دوری میجست.با اینحال از حس شفقت خالی نبود و از جنس لطیف هم بدش نمی امد.

(نقل از مجله یادگار-شماره اول)