میرزا ابوالقاسم ضیاء العلما متولد ۱۳۰۳ قمری فرزند حاجی میرزا یوسف شمس العلما دهخوارقانی و برادر کوچک میرزا ابوالحسن شمس العلما از مشروطه خواهان تبریز بود و برای ترویج مشروطیت در سال ۱۳۲۴ قمری روزنامه هفتگی به نام «اسلامیه» با چاپ سنگی در تبریز تاسیس و منتشر کرد. وی مانند بیشتر افراد خانواده خود جوانی با سواد [بود] و به زبان خارجی نیز آشنا بوده است.
در سال ۱۳۳۰ قمری که روس های تزاری وارد تبریز شدند و شهر را اشغال کردند چند نفر از افراد سرشناس را که هواخواه مشروطه بودند دستگیر کردند. از آن جمله یکی هم ضیاء العلما و هفت نفر دیگر- که یکی از آنان حاجی میرزاعلی آقای ثقه الاسلام شهید بود- که بلافاصله آنان را در روز عاشورا به دار کشیدند.
معروف است هنگامی که روس ها ضیاء العلما را گرفته و به همراه خود می بردند، مادرش برادر خود حاجی محمد قلیخان را به همراه او فرستاد که پسرش تنها نماند. روس ها دستور داشتند که هشت نفر از روشنفکران تبریز را با اسامی مشخص به دار بزنند. در این حیص و بیص نفر هشتم با تردستی فرار کرد. هنگام شمارش افراد، روس ها دیدند که عده هفت نفر است، در صورتی که آنها دستور اعدام هشت نفر را داشتند.
حاجی محمد قلیخان را که نزدیک آنها ایستاده و ناظر اعمالشان بود نفر هشتم محسوب کرده، به عوض شخص فراری به دار زدند.

منبع:http://ir-psri.com/Show.php?page=ViewNews&NewsID=5271&cat=0