سالگرد ورود اولین خودرو به ایران صدای بوق در خیابان‌های طهران

روز 21 آذر سال 1279 هجری شمسی-12 دسامبر1900 میلادی، مظفرالدین شاه قاجار در اولین سفر خود به اروپا در بلژیک با پول استقراضی از بانک شاهنشاهی ایران که متعلق به دولت بریتانیا بود، دو دستگاه رنو خریداری کرد.
«مظفرالدین_شاه خطاب به مدیر کمپانی رنو می‌پرسد: این دو دستگاه را با ما چند حساب می‌کنید؟ مدیرکمپانی پس از تعظیم و عرض ادب خطاب به پادشاه ایران می‌گوید: اتومبیل اول رایگان و اتومبیل دوم 16000 فرانک و اتومبیل‌های بعدی هر کدام 15000 فرانک فرانسه. شاه می‌گوید: مگر اتومبیل‌های بعدی در کار است؟ مدیر کمپانی می‌گوید: ما حدود 100 دستگاه اتومبیل برای صدور به ایران در نظر گرفته ایم، زیرا مسلم می‌دانیم به محض بازگشت اعلیحضرت به ایران، عده زیادی از شاهزادگان و بزرگان و سیاستمداران و رجال ایرانی خواهان خرید اتومبیل خواهند شد. شاه گفت: ما عادت نداریم از بیگانگان چیزی به رایگان بگیریم خواهند گفت رشوه گرفته‌ایم. مدیر کمپانی گفت: خیر قربان امکان ندارد. استدعا دارم اولین اتومبیل را به‌عنوان کادو قبول نمائید.» از دو دستگاه اتومبیل رنو نفت سوز مدل 1900 میلادی خریداری شده که به وسیله وزیر مختار ایران از طریق دریا به مملکت فرستاده شد ، تنها یکی از آنها با رنگ آبی آسمانی و به رانندگی مهندس مسیو وارنه فرانسوی سالم به ایران رسید و دیگری در میانه راه ماند.  پس از مظفرالدین شاه، این خودرو تا روز 25 محرم 1325هجری قمری در رکاب فرزند او محمدعلی شاه بود. اما واقعه دوشان تپه و ماجرای ترور نافرجام شاه، سرنوشت دیگری برای او و اتومبیل مزبور رقم زد:«#محمدعلی‌_شاه با کوکبه باشکوهی برای گردش، رهسپار دوشان تپه شد. اتومبیل شاه که خالی بود و به وسیله یک نفر شوفر فرانسوی رانده می‌شد، در جلو حرکت می‌کرد و در پشت آن، یک کالسکه شش اسبه که شاه در آن جا داشت و توسط عده زیادی از غلامان کشیک‌خانه و امیربهادر احاطه شده بود، دیده می‌شد. کوکبه شاهی وارد خیابان باغ وحش که امروز به خیابان اکباتان معروف است، شد و هنوز به خم (پیچ) خیابان که به طرف خانه‌های ظل‌السلطان می‌رفت، نرسیده بود که یک بمب به طرف اتومبیل پرتاب شد و قسمتی از اتومبیل را خرد کرد و چند نفر که اطراف آن بودند، کشته شدند و شوفر هم قدری مجروح شد...»(1) احمدشاه قاجار پس از مظفرالدین شاه دومین پادشاه ایران بود که یک دستگاه خودرو برای خود خرید. به غیر از دربار قاجار، حسن وثوق الدوله، نخست‌وزیر #احمدشاه و سیاحان اروپایی نیز اولین اتومبیل‌ها را وارد ایران کردند.با ظهور سلسله #پهلوی و تمرکز حکومت بر تجددطلبی و گسترش مظاهر غربی در ایران، اتومبیل به شکل یک کالای لوکس و تجملی در بین درباریان، رجال، افراد متمول، مالکان و تجار بزرگ رواج یافت و در تقابل بین سنت و مدرنیته، سورچیان و گاریچیان جای خود را به رانندگان خودروها دادند. اجباری شدن داشتن تصدیق (گواهینامه) در سال 1305 و تدوین اولین آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی درسال 1307 نتیجه ازدیاد تردد اتومبیل در خیابان‌های طهران و سایر بلاد بود.
منبع: 1- ملک‌زاده، مهدی- تاریخ انقلاب مشروطیت
انتشار در روزنامه ایران مورخ پنجشنبه 1397/09/22
فرهاد عبداللهی -پژوهشگر تاریخ